ਮੁਇਆ ਜੀਵਦਿਆ ਗਤਿ ਹੋਵੈ ਜਾਂ ਸਿਰਿ
ਪਾਈਐ ਪਾਣੀ ॥ ਨਾਨਕ ਸਿਰਖੁਥੇ ਸੈਤਾਨੀ ਏਨਾ ਗਲ ਨ ਭਾਣੀ ॥ ਵਾਰ ਮਾਝ ਕੀ ਸਲੋਕ
ਮਹਲਾ ॥ ਪੰਨਾ ੧੫੦
ਗੁਰਬਾਣੀ
ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਲਈ ਬਹੁਤ ਥਾਵੇਂ ਬਹੁਤ ਕੁਛ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਮਿੱਟੀ
ਪਾਣੀ ਤੇ ਭੋਜਨ ਵਿਚ ਤੂੰ ਜਨਮ ਲੈ ਕੇ ਵਧਿਆ ਫੁਲਿਆ, ਜੋ ਅੱਜ ਭੀ ਲਹੂ ਬਣ ਕੇ ਤੇਰੀਆਂ ਰਗ਼ਾਂ
ਵਿਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤੈਨੂੰ ਸਭ ਕੁਛ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਉਸ ਧਰਤੀ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ
ਖਜ਼ਾਨੇ ਦੂਜੇ ਗੁਆਂਢੀ ਸੁਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ, ਪਰ ਪਾਣੀ ਤੇ ਗੌਰਵ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇਹ ਧਰਤੀ
ਮਾਂ ਨੇ ਆਖਿਆ ਜ਼ਾਲਮੋ ਮੇਰਾ ਅੰਗ ਅੰਗ ਕਟ ਕੇ ਦੂਜੇ ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ ਵੰਡਣ ਵਾਲਿਓ ! ਮੇਰਾ
ਨਾਮ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਰਹਿਣ ਦਿਓ, ਆਪਣੇ ਪੰਜ-ਆਬ ਦੇ ਗੌਰਵ ਭਰੇ ਨਾਮ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮੈਂ ਮਸਤ
ਰਹੀ, ਮੈਨੂੰ ਅਪਣਾ ਨਾਮ ਪੰਜ ਪਾਣੀਆਂ 'ਤੇ ਹੋਣ ਦਾ ਹੀ ਗੌਰਵ ਸੀ, ਪਰ ਤੇਰੇ ਲਾਲਚ,
ਬੇਇਤਫਾਕੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਂਉਂਦਿਆਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੇ ਤੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਤੇਰੀ
“ਮਾਤਾ ਧਰਤਿ ਮਹਤੁ” ਪੰਜ-ਆਬ ਦਾ ਗੌਰਵ ਪਾਣੀ ਬੜੀ ਸਾਜਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਾਤਰਤਾ ਨਾਲ ਖੋਹ ਕੇ
ਮਾਨੋ ਤੇਰੀ ਧਰਤੀ ਮਾਂ ਦਾ ਮਾਨ ਸਨਮਾਨ ਗੌਰਵ ਲੁੱਟ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਰਹਿੰਦਾ ਪਾਣੀ ਸੁੱਕ ਰਿਹਾ
ਹੈ।
ਅੱਜ ਤੇਰੀ ਧਰਤੀ ਮਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਨਾਮ ਹੀ ਨਿਰਾਰਥ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ
ਗਿਆ । ਭਲਿਆ ਅਜੇ ਭੀ ਸਮਝ ਲੈ ਅਪਣੇ ਗੌਰਵ ਅਤੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ, ਕੁਰਸੀਆਂ
ਦੀ ਭੁੱਖ ,ਧੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਤੋੜ ਕੇ ਇਕ ਹੋ, "ਇਕਾ ਬਾਣੀ ਇਕੁ ਗੁਰੁ ਇਕੋ ਸਬਦੁ
ਵੀਚਾਰਿ" ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਏਕੇ ਦੀ ਦੀਵਾਰ ਬਣ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇੱਟ ਇੱਟ ਕਰਕੇ ਖੰਡਰ ਬਣਾ ਦਿਤਾ
ਜਾਵੇਂਗਾ ਇਹ ਏਕਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਸਮਰੱਥ ਗੁਰੂ ਦੀ ਗੋਦੀ ਅਤੇ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਆਕੇ ਹੀ ਹੋ
ਸਕਦਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਦੇਖ ਲੈ ਇਕ ਇਕ ਕਰਕੇ ਤੇਰੀ ਹੋਂਦ ਹੀ ਲੁੱਟੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਹੁਸੀਆਰ ਬੇਦਾਰ ਜਾਗਤ ਮੁਸੀਅਤ ਹਉ ਰੇ ਭਾਈ ॥
ਪੰਨਾ ੯੭੨