ਨੋਟ:
ਥੱਲੇ ਦਿੱਤਾ ਲੇਖ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਾਗ਼ੀ ਜੀ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਲੇਖਕ ਦਾ ਪਤਾ
ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜੇ ਕਿਸੇ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ, ਉਹ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਕੁਮੈਂਟ comments 'ਚ
ਲਿੱਖ ਦਵੇ।
ੴ ਅਕਾਲ ਸਹਾਏ ॥
ਪੂਜ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾ
ਪਰ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਕੀ ਡੰਡੋਤਬੰਦਨਾ॥ ਬਹੁਰੋ ਸਮਾਚਾਰ ਵਾਚਨਾ ਕਿ ਇਧਰ ਆਉਨ ਪਰ ਸਾਡਾ ਸਰੀਰੁ
ਵਾਯੂ ਕਾ ਅਧਿਕ ਵਿਕਾਰੀ ਹੋਇ ਗਇਆ ਹੈ॥ ਸੁਅਸਤ ਨਾਹੀ ਰਹਿਆ॥ ਤਾਪ ਕੀ ਕਥਾ ਦੋ ਬਾਰ ਸੁਨੀ॥
ਪਰ ਮੰਦਿਰ ਕੀ ਸੇਵਾ ਮੇਂ ਕੋਈ ਆਲੁਕ ਨਾਹੀ॥ ਦੇਸ ਵਿਚਿ ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਬਲੁ ਛੁਟਿ ਗਇਆ ਹੈ॥
ਸਿੰਘ ਪਰਬਤਾਂ ਬਬਾਨਾ ਵਿਚਿ ਜਾਇ ਬਸੇ ਹੈਨ॥ ਮਲੇਛੋ ਕੀ ਦੇਸੁ ਮੇ ਦੋਹੀ ਹੈ॥ ਬਸਤੀ ਮੇਂ
ਬਾਲਕ ਜਵਾਂ ਇਸਤਰੀ ਸਲਾਮਤੁ ਨਾਹੀ॥ ਮੁਛੁ ਮੁਛੁ ਕਰਿ ਮਾਰਦੇ ਹੈਨ॥ ਗੂਰੂ ਦਰੋਹੀ ਬੀ ਉਨਾ
ਦੇ ਸੰਗ ਮਿਲਿ ਗਏ ਹੈਨ॥ ਹੰਦਾਲੀਏ ਮਿਲਿ ਕਰਿ ਮੁਕਬਰੀ ਕਰਦੇ ਹੈਨ॥ ਸਬੀ ਚਕੁ ਛੋੜ ਗਏ ਹੈਨ॥
ਮੁਤਸਦੀ ਭਾਗ ਗਏ ਹੈਨ॥ ਸਾਡੇ ਪਰ ਅਬੀ ਤੋ ਅਕਾਲ ਕੀ ਰਛਾ ਹੈ॥ ਕਲ ਕੀ ਖਬਰ ਨਾਹੀ॥ ਸਾਹਿਬਾਂ
ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਟਲ ਹੈਨ॥ ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੁਤਰੇਲੇ ਦਾ ਹਕਿਮ ਸਤੁ ਹੋਇ ਗਇਆ ਹੈ॥ ਪੋਥੀਆਂ ਜੋ
ਝੰਡਾ ਸਿੰਘ ਹਾਥਿ ਭੇਜੀ ਥੀ॥ ਉਨਾ ਵਿਚਿ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੇ ੩੦੩ ਚਰਿਤੲ ਉਪਖਿਆਨ ਦੀ ਪੋਥੀ ਦੀ
ਪੋਥੀ ਜੋ ਹੈ ਸੇ ਸੀਹਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮਹਲ ਵਿਚਿ ਦੇਨਾ ਜੀ॥ ਨਾਮ ਮਾਲਾ ਕੀ ਪੋਥੀ ਦੀ ਖਬਰੁ
ਅਬੀ ਮਿਲੀ ਨਾਹੀ॥ ਕਰਿਸਨਾਵਤਾਰ ਪੂਰਬਾਰਧ ਤੋ ਮਿਲਾ॥ ਉਤਰਾਰਧ ਨਾਹੀ॥ ਜੋ ਮਿਲਾ ਅਸੀ ਭੇਜ
ਦੇਵਾਂਗੇ॥ ਦੇਸਸ ਵਿਚਿ ਗੋਗਾ ਹੈ ਕਿ ਬੰਦਾ ਬੰਧਨ ਮੁਕਤਿ ਹੋਇ ਭਾਗ ਗਇਆ ਹੈ॥ ਸਾਹਿਬ
ਬਾਹੁੜੀ ਕਰਨਗੇ॥ ਤੋਲਾ ੫ ਸੋਨਾ ਸਾਹਿਬਜਾਦੇ ਕੀ ਘਰਨੀ ਕੇ ਆਭੁਖਨ ਲਈ ਗੁਰੂਕਿਆਂ ਖੰਡੂਰ
ਸੇ ਭੇਜਾ ਹੈ॥੧੭ ਰਜਤਪਨ ਬੀ ਝੰਡਾ ਸਿੰਘ ਸੇ ਭਰ ਪਾਨੇ॥ ਪੰਜ ਰਤਨਪਵ ਇਸੇ ਤੋਸਾ ਦਿਆ॥ ਇਸ
ਨਮੁ ਬਦਰਕਾ ਬੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੇ ਉਠਿ ਜਾਵੇਂਗੇ॥ ਮੁਸਤਦੀਓ ਨੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਹੀ ਦੀਆ॥ ਜੋ ਦੇਂਦੇ
ਤਾਂ ਬੜੇ ਸਹਿਰ ਸੇ ਹੁੰਡੀ ਕਰਾਇ ਭੇਜਦੇ॥ ਅਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਰਛਿਆ ਰਹੀ ਤਾ ਕੁਆਰ ਦੇ ਮਹੀ
ਆਵਾਗੇ॥ ਮਿਤੀ ੨੨ ਵੈਸਾਖੁ॥
ਦਸਖਤ ਮਨੀ ਸਿੰਘ॥
ਗੁਰੂ ਚਕੁ ਬੁੰਗਾ॥ ਜੁਆਬ ਪੋਰੀ ਮੇਂ॥
(ਦਸਮੇਸ਼ ਬਾਣੀ ਦਰਪਣ ‘ਚ, ਪੰਨਾ ੧੩-੧੪, ਲੇਖਕ ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ)
ਇਹ ਹੈ ਉਹ ਚਿੱਠੀ
ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਖੋਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਹਮਾਇਤੀ
ਸਬੂਤ ਵਜੋ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਮੁਤਾਬਕ ਤਾਂ ਚਰਿਤ੍ਰ, ਸਸ਼ਤਰ ਨਾਮ ਮਾਲਾ ਅਤੇ
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਆਵਤਾਰ ਆਦਿ ਬਾਣੀਆਂ ਗੁਰੁ ਜੀ ਦੀਆ ਹੱਥ ਲਿਖਤਾਂ ਹਨ। ਇਥੇ ਇਹ ਵੀ ਖਿਆਲ ਰਹੇ ਕਿ
ਇਸ ਤਥਾਕਥਿਤ ਚਿੱਠੀ ਵਿਚ ਤਾਪ ਦੀ ਕਥਾ ਸੁਨਣ ਦਾ ਵੀ ਜਿਕਰ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਬੜੀ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ।
ਉਸ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਵੇਰਵਾ ਇਉਂ ਹੈ।
ਇਕ ਮਾਈ
ਦਾ ਚੀਕ-ਚਿਹਾੜਾ ਸੁਣ ਕੇ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਹੁਕਮ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਤਾ ਕਰੋ ਕੀ ਹੋਇਆ
ਹੈ ਤਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਮਾਈ ਤੋਂ ਪਤਾ ਕਰਕੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਤਾਪ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਂਤ
ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੁਰੁ ਜੀ ਨੇ ਬਚਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜਿਚਰ ਤੀਕ ਅਸੀ ਹਾਂ ਤਿਚਰ ਚੀਕ ਕੋਈ
ਪੁੱਤਰ ਕਰਕੇ ਦੁਖੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਗੁਰੁ ਜੀ ਨੇ ਤਾਪ ਨੂੰ ਬਾਲਕ ਰੂਪ ਕਰਕੇ ਹੱਥ
ਕੜੀਆਂ ਅਤੇ ਪੈਰੀ ਬੇੜੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਤੇ ਪਿੰਜਰੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਪਿਛੋ
ਤਲਵੰਡੀ ਵਾਸੀ ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾ ਨੂੰ ਆਇਆ ਤਾਂ ਪਿੰਜਰੇ ਵਿਚ ਬਾਲਕ
ਨੂੰ ਤੜਫਦਾ ਦੇਖ ਕਿ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਹੇ ਦਿਆਲੂ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਪਾਲੂ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੀ
ਜੇ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਹੁਕਮ ਹੋਵੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਦੇ ਦੇਵਾ। ਤਾਂ ਹੁਕਮ ਹੋਇਆ ਕਿ
ਇਹ ਬਾਲਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਹ ਬੁਰੀ ਬਲਾ ਹੈ। ਵਾਪਸੀ ਵੇਲੇ, ਬੇਨਤੀ ਕਰਨ ਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ
ਉਸ ਬਾਲਕ ਨੂੰ ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਇਕ ਧੋਬੀ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕਿ ਤਾਪ
ਰੂਪੀ ਬਾਲਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲੱਗੀ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਈ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿੰਡ
ਚਲਕੇ ਤੈਨੂੰ ਚੰਗੇ ਭੋਜਨ ਛਕਾਵਾਗੇ। ਤਾਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਖੁਰਾਕ ਇਥੇ ਹੀ
ਹੈ ਜੇ ਆਗਿਆ ਦੇਵੋ ਤਾਂ ਖਾਇ ਆਵਨਾ ਹਾ। ਸਾਧੂ ਸੁਭਾਵ ਵਾਲੇ ਭਾਈ ਜੀ ਨੇ ਆਗਿਆ ਦੇ
ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਤਾਪ ਧੋਬੀ ਨੂੰ ਜਾ ਚੜਿਆ। ੨-੩ ਘੜੀਆਂ ਪਿੱਛੋ ਉੱਤਰ ਗਿਆ। ਭਾਈ ਲਾਲੋ
ਨੂੰ ਲਹੂ ਦਾ ਖੱਪਰ ਭਰ ਕੇ, ਦਿਖਲਾ ਕੇ ਪੀਤੋ ਸੁ। ਉਪਰੰਤ ਧੋਬੀ ਨੂੰ ਹੱਛਾ ਕੀਤੋ
ਸੁ। ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਗਲਤੀ ਤੇ ਪਛਤਾਵਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ
ਕਿ ਚੱਲ ਤੈਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਕੈਦ ਖਾਨੇ ਵਿਚ ਵਾਪਿਸ ਛੱਡ ਆਈਏ, ਤੂੰ ਤਾ ਬੂਰੀ ਬਲਾ
ਹੈ। ਭਾਈ ਜੀ ਦੇ ਇਹ ਬਚਨ ਸੁਣ ਕਿ ਤਈਆ ਤਾਪ ਬੁਹਤ ਹੀ ਡਰ ਗਿਆ ਤੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ
ਮੈਨੂੰ ਕਿਉ ਖੁਆਰ ਕਰਦੇ ਹੋ ਮੈਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਵੋ, ਮੈ ਆਪ ਦਾ ਅਹਿਸਾਨ ਕਦੀ ਨਹੀਂ
ਭੁਲਾਂਗਾ। ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਨੇ ਕਿਆ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀ ਤੈਨੂੰ ਛੱਡ ਦਈਏ ਤਾਂ ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਮੰਨੇਗਾਂ।
ਤਾਪ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਜੀ ਮੇਰਾ ਧਰਮ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਚੜਿਆ ਹੋਵਾ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਸਾਖੀ
ਸੁਨਾਵਣੀ। ਮੈ ਸਾਖੀ ਸੁਣ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਜਾਵਾਗਾ। ਜਿਸ ਤਰਾਂ ਤੁਸੀ ਮੈਨੂੰ ਛੱਡਿਆ
ਹੈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਵੀ ਛੱਡ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਬੋਲੋ ਜੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ!
ਕੀ ਇਸ ਕਥਾ ਨਾਲ
ਤਾਪ ਅੱਜ ਵੀ ਠੀਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਕੀ ਗੁਰੂ
ਦਾ ਸੱਚਾ ਸਿੱਖ ਅਜੇਹੀਆਂ ਫਜੂਲ ਦੀਆਂ ਸਾਖੀਆਂ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਜਦੋਂ ਕਿ
ਇਹ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਚਾਈ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਖੁਦ ਦਵਾਖਾਨੇ ਚਲਾਉਦੇ ਸਨ। ਜੇ ਇਸ ਚਿੱਠੀ
ਨੂੰ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਲਿਖਤ ਮੰਨ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਲਿਖਣ ਦਾ ਸਮਾ ੧੭੩੮ ਈ:
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਦਾ ਹੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ੧੯੨੯-੩੦ ਈ: ਵਿਚ।
ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਲੋ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ
ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੱਤਰ ਉਨ੍ਹੀਵੀ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਨਿੱਬ ਦਾ
ਵਿਕਾਸ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਇਸ ਚਿੱਠੀ ਬਾਰੇ
ਡਾ: ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਜੱਗੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸਬਦਾ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।
”ਇਸ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ
ਬਾਅਦ ਸਰਲਤਾਪੂਰਵਕ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਚਿੱਠੀ ਇੱਕਦਮ ਜਾਅਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ
ਅਧਾਰ ਤੇ ‘ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ’ ਦੇ ਕਰਤ੍ਰਿਤਵ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਨਿਰਣਾ ਦੇਣਾ ਅਨੁਚਿਤ ਅਤੇ ਅਸੰਗਤ
ਹੈ।“ (ਕਰਤ੍ਰਿਤਵ ਪੰਨਾ ੪੫)
ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ ਤਾਪ ਦੀ ਕਥਾ ਦਾ ਜਿਕਰ
ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਗੁਰਮਤਿ ਦੀ ਕਸਵੱਟੀ ਤੇ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਉਤਰਦੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਹ ਸਾਬਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਕਿ ਇਹ ਚਿੱਠੀ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ ਜਿਨਾ ਲਿੱਖਤਾਂ ਦਾ ਜਿਕਰ ਹੈ, ਉਹਨਾ ਨਾਲ ਗੁਰੁ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ
ਜੀ ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਚਿੱਠੀ ਝੂਠੀ ਸਾਬਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਕ ਜਾਅਲੀ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਲਿਖਤ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ
ਇਹ ਜਾਅਲੀ ਚਿੱਠੀ ਹੀ ਆਪਣੇ ਜਾਅਲੀ ਹੋਣ ਦਾ ਸਬੂਤ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸੋ, ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਚਿੱਠੀ ਨਕਲੀ
ਹੈ, ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਨਕਲੀ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਰ ਦੋਖੀਆਂ ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਕੋਝੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਹੁਣ
ਨੰਗੀ ਹੋ ਚੁਕੀ ਹੈ।
HISTORICITY
OF DASAM GRANTH - Dr. Rattan Singh Jaggi
The historicity of
Dasam Granth, is also non-existent. The only source-material
relating to Dasam Granth is Sikh literature. And the contemporary and
near-contemporary Sikh literature of the period of Guru Gobind Singh
(Sri Gur Sobha, Parchian Sewa Das, Koer Singh's Gurbilas Patshahi Das)
does not mention Dasam Granth or any like literature of the Guru period
at all. It is only in the Sikh literature of the post-Guru period that
one comes across sketchy references to some compositions of the time of
the Tenth Guru.
Bhai Mani
Singh's Letter
Chronologically, the
so-called letter of Bhai Mani Singh to Mataji is the first document
which has been given importance by some scholars for connecting the
compilation of Dasam Granth with the name of Bhai Mani Singh. This
letter could not have been written earlier than 1716 A.D., as it
mentions the rumour of Banda having escaped from custody. For he was
arrested and executed in that year.
Dr
Jaggi has given solid reasons for suspecting this letter to be fake.
In all the Gurmukhi prose writings of that period (e.g., the
Hukamnamas of Guru Gobind Singh and Banda), words constituting a
sentence were joined together, without leaving blank spaces between
them. And, this method of writing continued to be followed right upto
1867 A.D., as shown by a copy of the newspaper 'Akhbar Sri Darbar Sahib'
published in that year. But the words in the so-called letter of Bhai
Mani Singh are not joined together, and are separated by blank spaces.
Also, as Dr Jaggi has discussed in detail, the shape of letters and the
liberal use of bindi of the Gurmukhi script in the letter are
different from the writings of Bhai Mani Singh's period.
This clearly shows that the so-called letter of
Bhai Mani Singh is forged, and it was so done at a much later
period than 1867 A.D. (for details, see Karitartav pp. 38-45). Secondly,
the letter is a clear fake attempt to associate Bhai Mani Singh's name
with Charitro Pakhyan. For, it is unthinkable that a learned Sikh like
Bhai Mani Singh would send Charitro Pakhyan to Mataji, as it is a
document which Sikhs are reluctant to read or recite in the presence of
a lady or in sangat.