ਨਿਰਮਲਿਆਂ
ਨੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ ਦਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਘਾਣ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ
ਜੀ ਨੇ ਮੀਣਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਵਰਜਿਆ ਸੀ; ਪਰ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਨਿਰਮਲਿਆਂ
ਨੇ ਤਾਂ ਅਰਦਾਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪ੍ਰਿਥੀਚੰਦ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਮਿਹਰਬਾਨ ਦੀ ਲਿਖੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਤੁੱਕ 'ਨਾਨਕ
ਨਾਮ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ ਚੜ੍ਹੇ ਸੁ ਉਤਰੇ ਪਾਰ, ਜੋ ਸਰਧਾ ਕਰ ਸੇਵਦੇ ਗੁਰ ਪਾਰ ਉਤਾਰਨਹਾਰ'
ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਬਣਾ ਕੇ ਅਰਦਾਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜ ਲਈ ਸੀ ਅਤੇ ਬੇਸ਼ਕ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ 1925 ਵਿੱਚ
ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾ ਲਏ ਸਨ, ਪਰ ਉਹ ਮੀਣਿਆਂ ਦੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਗ਼ਲਤ ਰਿਵਾਇਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ
ਬੇਅੰਤ ਰਿਵਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਨਾ ਕਰ ਸਕੇ।
1. ਜਦੋਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਰਹਿਤ ਮਰਿਆਦਾ
ਬਣਾਈ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਵਿਦਵਾਨ ਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਵੀ ਮੀਣਿਆਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ
ਤੁੱਕਾਂ ਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਅਰਦਾਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢਣਾ ਭੁੱਲ ਗਏ ਸਨ। ਮਿਹਰਬਾਨ ਆਪਣੀਆਂ
ਕਵਿਤਾਵਾਂ 'ਨਾਨਕ' ਛਾਪ ਨਾਲ ਲਿਖਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਪ੍ਰਿਥੀਚੰਦ ਨੂੰ ਪੰਜਵਾਂ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ
ਛੇਵਾਂ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹਰਿਜੀ (ਮੌਤ 1696) ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਤਵਾਂ ਗੁਰੂ ਲਿਖਿਆ ਕਰਦੇ
ਸਨ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਪੋਥੀ ਮਿਹਰਵਾਨ, ਪੋਥੀ ਹਰਿ ਜੀ, ਪੋਥੀ ਹਰ ਸਹਾਇ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
2. ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਲੋਗੋ ਵੀ ਪ੍ਰਿਥੀਚੰਦ ਮੀਣਾ ਦੇ
ਪੁੱਤਰ ਮਿਹਰਬਾਨ ਦੀ ਲਿਖੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਹੈਲ ਉਂਞ ਇਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ
ਨਿਰਮਲਿਆਂ ਵਲੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਦਿੱਤਾ 'ਦੇਵ' ਵੀ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
3. 'ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ, ਤੇਰੇ ਭਾਣੇ ਸਰਬਤ ਦਾ ਭਲਾ'
ਵਿੱਚ "ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ" ਦੇ ਦੋ ਅਰਥ ਨਿਕਲਦੇ
ਹਨ:
1. ਹੇ ! ਨਾਨਕ, ਨਾਮ ਜਪਨ ਨਾਲ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
2. ਨਾਨਕ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈਣ ਨਾਲ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
...ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਿਹਰਬਾਨ ਦੀ ਤੁੱਕ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਤੁੱਕ 'ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ' ਦੇ
ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਹੈ; ਅਤੇ ਮਿਹਰਬਾਨ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ
ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ: ਨਾਨਕ (ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ; ਦਰਅਸਲ ਮਿਹਰਬਾਨ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ
ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ): ਨਾਮ ਜਪਨ ਨਾਲ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਦੂਜੇ ਅਰਥ ਮੰਨਣੇ ਹਨ
(ਨਾਨਕ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਨ ਨਾਲ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ) ਤਾਂ ਇਹ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗ਼ਲਤ
ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰਬਾਣੀ ਮੁਤਾਬਿਕ "ਨਾਨਕ ਦਾ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ" ਜਪਨ
ਨਾਲ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
4. ਅਰਦਾਸ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਨਿਰਮਲਾ ਵਾਧਾ (ਘੁਸਪੈਠ)
"ਭਗਉਤੀ" (ਚੰਡੀ ਦੇਵੀ) ਅਤੇ "ਸ੍ਰੀ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਸਹਾਇ" ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜੋ ਵਿਸ਼ਨੂ ਵਾਸਤੇ ਵਰਤਿਆ
ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਪਤਿ (ਸ੍ਰੀ ਦੇਵੀ ਦਾ ਪਤੀ=ਵਿਸ਼ਨੂ)ਲ
'ਸ੍ਰੀ ਸਾਹਿਬ' ਤੇ 'ਭਗਉਤੀ' ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਵਾਸਤੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਚੰਡੀ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਨੂ ਵਾਸਤੇ
ਹਨ।
"ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਸਮਰਥ ਜਿਨ੍ਹੇਂ ਗੁਰਸਿੱਖੀ ਤੋਰੀ। ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਕੇ ਸਿੱਖ
ਅਕਲ ਕੇ ਪੱਕੇ ਬੈਰੀ।"